DOKUMANISTAN

Veritabanı Sistemleri Teorik Kavramları – Veri #03

Veri Nedir?

SQL demek veri demek. Bununla ilgili ilk söylenecek şey’de veri nedir? Diyerek başlayalım.

Veri işlenmemiş bilgidir. Yani ham veriyi alıp onu işleyip anlamlı hale getirip oradan bir bilgi üretmeye çalışma eylemi diyebiliriz.

Güncel hayatımıza baktığımızda İnsanlar, Eşyalar, Ürünler, Araçlar, Yemekler, Satış, Alış, Dersler, Para vs. daha binlerce milyonlarca şey yani hayatımızda bizi ilgilendiren her şeye veri diyebiliriz.

Daha detayından düşünürsek Adım, Soyadım, doğum tarihim, işe giriş tarihi gibi birçok şey birer veridir.

Veri Çeşitleri

Tamamdır her şeye veri dedik. Ancak verinin çeşitleri vardır.

Hiç SQL kullanmamış olsanız bile Excel’den aşinalığınız vardır. Excel’de de verilerin çeşitleri olduğunu fark etmişsinizdir. İş hayatında veri işlerken Adı Soyadı gibi alanlar alt alta koyarız ki metinsel veriler işlem yapmak için, ya da İşe Giriş Tarihini hep alt alta yazarız ki Tarihsel veri tipinde günlere göre rapor verileri alabilmek için ya da maaş verilerini girmek için sayısal veri gireriz. Böylece Birimlere göre ortalama maaş gibi bilgilere ulaşabiliyoruz.

Yapısal Veriler

Sonuçta Metinselde olsa, Tarihselde olsa, Sayısal da olsa bir formatı standardı olduğu için bu tarz verilere yapısal veri diyoruz. Şirketlerde en çok bu tür veriler kullanılır.

Yapısal Olmayan Veriler

Ancak teknolojinin ilerlemesi ile birlikte değişik türde veriler karşımıza çıkıyor.

Mesela parmak izi bir veridir, Parmak izimi kullanarak telefonu açabiliyorum. Yani telefon benim parmak izimi telefon hafızasında veri olarak saklıyor.

Ya da ses, fotoğraf, video’larda birer verirdir.  Şirketler artık bu bilgilerden de faydalanıyorlar. Sosyal medya tamamen bu verilerden oluşmaktadır.

Parmak izi için veri demiştik ancak formatı nedir dersek. Ya da sayısal formattadır gibi bir açıklama yapmam. Yani bir formatı yoktur. Bu sebeple bir formatı olmadığı için bu tarz verilere yapısal olmayan ya da binary veriler denir.

 

Şirketler verileri Neden kaydeder

Bir şirket veriyi neden kaydetme ihtiyacı duyar? Neden verileri saklarlar. Birçok sebepten kaydeder. Her şirketin kaydetmesi aynı sebepten de kaydetmez. Her şirket farklı sebepten kaydeder. Yani her şirket veri kaydetmek ister ama sebepleri birbirinden farklıdır.

Birçok sebebi var. Ancak en çok iki sebep sayılabilir. Kaydetmek için çok önemli olduğu sebep kaydetme sebebi geçmişte neydik görmek istiyorlar raporlama yaparak. Biz buna veri analizi ve raporlama diyoruz. Biz buna geçmişin tahlili diyoruz. İkinci sebeple ise şirketler sadece geçmişin tahlili değil geleceğin tahminlemesi içinde kullanırız. Örneğin var olan yani geçmişte olan veriye bakıp şirketin büyümesinde karar alabilirler.

Şirketler veri kaydeder. Çünkü geleceğe yönelik tahmin yapmak içinde kullanılır.

Şirketler verileri nerede tutarlar?

Şirketler verilerini veri tabanı sistemlerinde tutarlar. Şirkette çalışan kişiler veriyi en çok excelde tutuyoruz. Çünkü basit bir yöntem. Ancak şirketin milyarlarca verisini bir excelde tutalım ve herkes buradan kullansın demek mümkün değil. Çünkü Excel gibi uygulamaların çeşitli sınırları vardır.

Bu sebeple şirketler verisi ne kadar büyük olursa olsun verilerini merkezi şekilde tutabilecekleri ortama ihtiyaç duyarlar. İşte burada devreye Veri Tabanı Sistemleri giriyor.

Bu sayede çeşitli uygulamalarla aralığı ile o veri tabanlarına bağlanarak hem çalışanların hem müşterilerin hem de iştiraklerinin o verilere erişip onları kullanmasını ve yönetilmesi sağlanıyor.

Biz bu makale serisinde en popüler olan Veri tabanı sistemlerini anlatmaya çalışacağım. Şirketlerin en çok tercih ettiği İlişkisel Veri tabanı Sistemleridir. Buna ayrıca İlişkisel Veri Tabanı da denir.

Hatta dünyadaki birçok şirketin kullanmak zorunda olduğu sistemlerdir İlişkisel Veri tabanı sistemleri.

Neden kullanmak zorunda olduğunu Şirketlere ne sağlıyor derseniz? Sebebi İlişkisel Veri Tabanları sistemlerinin en büyük artısı verinin tutarlılığını garanti eder.

Hangi sektörde çalışıyor olursanız olun her şirketin kendine göre tutarlı olması gereken veri vardır. Mesela finansal verileri düşünün tutarlılık ister, ya da Satış verisi tutarlı olmak zorunda gibi. Bu sebeple şirketler tutarlığı garanti olması için İlişkisel Veri Tabanı kullanması gerekiyor.

İlişkisel Veri tabanları Sistemlerinde de birçok ürün var.

Relational Database Management System (RDBMS) İlişkisel Veri Tabanı Sistemleri Ürünleri

Onlarca sistem var. Ancak en popüler olan ürünler aşağıdaki gibidir. Ancak tüm Veri tabanlarında da %90 kodları aynıdır. Ufak tefek farklılıklar olur. Bunu da internetten bakarak aradaki farklı yazan birçok site var. Ama genel olarak hepsinin kullanımı kodları mantığı aynıdır.

Oracle

(Neden Bu kadar popüler; İlk olarak 1970’lerde çıkarılmış. Bu yüzden bu işin atası kabul edildiği için 50 yıldır bilinen bir ürün olduğu için şirketler tercih eder. )

MSSQL Server

Microsoft Şirketinin ürettiği, Oracle’ın en büyük rakibidir.

IBM DB2

MYSQL

Genelde Web Sitelerinde Kullanılır.

PostgreSQL

Açık Kaynak yazılımları kullanılan ürünler Ücretsiz kullanılan üründür.

 

Bir sonraki makalede de İlişkisel Veri Tabanı sistemlerini detaylandırarak Tablolar üzerinde konuşalım.

SQL Örnek Adventureworks2016 Database Kurulumu #02

Bu iki programı kurduğumuz zaman artık kendi ortamınızda SQL yüklemiş olduk. Ancak SQL öğrenmek için örnek bir database ve içinde örnek verilerin olması gerekiyor.

Örnek Adventureworks Database dosyasını internetten indirme

Kendiniz de yeni database oluşturup örnek kayıtları oluşturabilirsiniz. Bu yöntem sizi çok oyalar. Onun yerine ama kendi içinde hazır veri olan microsoftûn eğitimler için kurguladığı database’i kullanmak daha iyidir. SQL Eğitim Makale serisinde kullanacağımız AdventureWorks2016 database’ini de microsoft sitesinden ücretsiz indirebilirsiniz.

Microsoft bu bilgileri githup’a yükledi. Google’a “Adventureworks database download githup” yazıyoruz. Releases ile başlayan linki açıyoruz.

https://github.com/Microsoft/sql-server-samples/releases

Açılan linkte biraz aşağısına gittiğinizde AdventureWork (OLTP) full database backups başlığına gidiyoruz. Buradaki linklerden herhangi birisini indirebilirsiniz.

Ben AdventureWork2016.bak dosyasını kullanıcam. Veriler arasında fark yok. Sadece en son 2022 dosyası daha güncel veriler var. O kadar.

Üzerine tıklayıp .bak dosyasını bilgisayarımıza indiriyoruz.

 

Adventureworks2016.bak dosyasını SQL Server’a import Etme

İndirdiğiniz AdventureWorks2016.bak dosyasını SQL Server’ın solda “Object Explorer” alanında Databases kısmına Sağ Tuş yapıyoruz ve çıkan menüden “Restore Files and FileGroups” seçiyoruz.

Açılan pencereden From Device seçiyoruz. Ve sağdaki üç nokta seçiyoruz.

Tekrar pencere açılacak. File seçili olduğunda emin olduktan sonra Add seçiyoruz

İnternetten indirdiğimiz Adventureworks2016.bak dosyasını seçiyoruz.

Tavsiyem indirdiğiniz bak dosyasını açılan MSSSQL Kurulu olduğu;
C:\Program Files\Microsoft SQL Server\MSSQL15.SQLEXPRESS\MSSQL\Backup\
klasöre kopyalayıp öyle bak dosyasını seçin. Böylece başka yerde aramak zorunda kalmazsınız. Sonra tekrar lazım olduğunda kendi backup yerinden çağıraabilirsiniz. Bu klasör mevcut database yedeğini aldığınız klasördür.

dosyayı seçip Tamam- Tamam dedikten sonra Bu alanda Restore alanını aktif ediyoruz.

OK dediğimzde

OK dedikten sonra Adventureworks2016 Database aşağıdaki şekilde yüklenmiş olacaktır. İçinde birçok örnek tablo, view ve daha birçok örnek dosya göreceksiniz.

Artık eğitime hazırsınız. Bu seri takip ederek adım adım SQL Server eğimini işliyor olacağız.

MS SQL Server Kurulumu #01

SQL Server Ücretsiz İndirip Kurmak

SQL Serverı ücretsiz kurulum yapabilirsiniz. Google’la “SQL Server Download” yapıp arattın. Çıkan Microsoft sayfasını açınız.

En temel hali ile Express kullanabilirsiniz. İndireceğiniz dosya lisanslı ücretli versiyonla aynı özelliğe sahiptir. Ancak canlı ortamda kullanıldığında ücrete tabidir.

https://www.microsoft.com/en-us/sql-server/sql-server-downloads

Sayfaya girdikten sonra açılan sayfadan Express sürümünü indiriyoruz. (İsterseniz Developer’da indirebilirsiniz. Full kurulum olur. Ancak planladığım SQL eğitiminde Express yeterlidir.)

 

SQL2022-SSEI-Expr.exe şekilde bir dosya inecek. Kurulumu başlatın ve ilk adımda Basic seçiyoruz.

Kurulum bittiten sonra aşağıdaki şekilde bir ekran gelecektir. Burada Install SSMS butonunu seçiyoruz.

 

SQL Server Management Studio İndirip Kurmak

SQL Server kurduk ama uygulamaları çalıştırdığımız “SQL Server Management Studio” Uygulaması var ayrıca onu kurucaz. Google Aramaya;

SQL Server Management Studio download

Ya da

SSMS download

Diye aratın

Açılan sayfayı sayfayı açıp biraz kaydırdığınızda Free Download 19.2 diye dosyayı indiriyoruz.

SSMS SQL Server’i kullanacağımız bir arayüzdür. Microsoft web sitesi açılacak. Aşağıda görülen linke tıklayıp SSMS-Setup-ENU.exe adında 653 mb’lık bir dosya yüklenecek.

SSMS-Setup-ENU.exe dosyasını indirdikten sonra kuruluma başlıyoruz. Herhangi bir özel ayar yoktur. Direk kuruyoruz.

Kurulum tamamlanmıştır. Başlat çubuğuna “manage” yazdığınızda aşağıdaki program eğitim boyunca kullanacağız.

Artık bilgisayarımızda SQL Server kurulmuştur.  Diğer yazımızda SQL Server içine örnek veri tabanını yine microsoft’un belirlediği örnek database kurulumu ve SQL Server’a yüklemesini konuşucaz.