DOKUMANISTAN

Linux Centos Detaylı Kurulumu

Linux Centos Kurulumunun en hızlı yöntemle basitçe kurulabilir. Ancak biz detaylarına inerek kurulum yapacağız. Böylelikle detaylardaki incelikleri de analiz edebileceğiz.

Kurulumu sanal makinede kuracağımızdan VMware Workstation Pro uygulamasını yüklemeniz gerekiyor.  Anlatıma geçmeden önce Linux avantalarından kısaca bahsederek kuruluma geçeceğiz.

Neden Linux Kullanmalıyız

  • Virüs girme ihtimali çok düşüktür.
  • Driver yükleme gibi bir işlem yoktur. Tüm driver’lar gömülü gelir. Sadece güncel sürümü kullanın ya da update yapın.
  • Linux Makinaları kapatmak gerekmiyor. Her işlem bir servis olarak çalışmaktadır.
  • Windowstaki gibi mavi ekran diye bir durum yoktur. Eğer Donanımsal bir arıza olursa, Ram, Anakart, Power Suppy’da bir arıza olursa makine resetler . Bu da zaten donanımla ilgili durumdur. İşletim sisteminden kaynaklı makine resetlenmez.
  • Linux kurulu makine çok hızlanır. Çünkü Linux’de önce makine açılır, sonra servisler açılır. Ancak windows’ta tüm işlemler açılırken yükler sonra açılır. Herkesin kullanmadığı ISS açılır sonra Windows ekranı açılır. Bu sebeple Linux makine windows’a kıyasla çok hızlı açılır.
  • Bilgisayarımda paralel portu, usb, HDMI kapatmak istiyorum. Ya da bilgisayarım Intel chipsetli AMD’yi tanısın istemiyorum. Yani kullanmadığınız tüm gereksiz işlemleri kapatabilrisiniz. Böylelikle işletim sisteminiz gereksiz yüklerden kurtulduğundan çok daha hızlı olacaktır. Öyle ki evlerimizde kullandığımız ADSL modemlerin içinde bile linux vardır. Sadece ihtiyacı kadarıyla yüklüdür. birçok işlem kırpılmıştır. Bu sebeple kullanmadığınız işlemleri kapatılmalıdır.
  • Özgür yazılımdır.
  • Bir kişi senin bilgisayarında ne zaman ne işlem yapılmış raporlayabilirsin.. Ne zaman USB takılmış, hangi sitelere girilmiş.
  • Office yazılımı 250 TL, Windows İşletim Sistemi  80 TL ve  diğer yazılımlarla toplam 1000 dolar yıllık ödersiniz. Ancak Linuxde bu programlar ve işletim sistemi ücretsizdir.

VM Ware’de Centos Kurulum Şablonu Oluşturmak

Donanımsal Ön Ayarlar

Create a New Virtual Machine

WMWare’in Home ekranından + ile gösterilen Create a New Virtual Machine seçilir.

Welcome to the New virtual Machine Wizard

Welcome to the New virtual Machine Wizard

Aslında Typical (recommended) seçerek hızlıca kurabilirdik.
Ancak biz detaylı kurulum yapacağımızdan Custom (advanced) alanını seçiyoruz.
Next Diyoruz.

Choose the Virtual Machine Hardware Compatibity

Choose the Virtual Machine Hardware Compatibity

Hiçbir seçim yapmadan Next diyoruz.

Guest Operating System Installation

Guest Operating System Installation

Detaylı kurulum olacağından şimdi CentOS-6.9-x86_64-bin-DVD1.iso dosyasını göstermiyoruz. Şu anda sadece şablonu oluşturacağız. Şablon oluşturma bittikten sonra CentOS-6.9-x86_64-bin-DVD1.iso  dosyasını göstereceğiz.

Bu sebeple 3. Seçenek olan I will the operating siystem later alanını geçiyoruz.

Select a Guest Operating System

Select a Guest Operating System

Linux İşletim Sistemi kuracağımızdan Linux seçiyorum. Altında ise Linux Versiyonunu soruyor. Eğer kolay kurulumu seçseydik burası hangi CD takılı ise onu anlayacaktı. Centos ücretsiz sürüm ile Redhat ücretli sürüm yani aynı işletim sistemi olduğundan Versiyon olarak Red Hat Enterprise Linux 6 64-bit seçiyoruz.

Processor Configuration

Processor Configuration

Makinenizin kapasitesine göre değişkenlik göstermektedir. Buna göre seçim yapmalıyız.  Task Manager’den (Görev Yöneticisinden)  Performans bölümünden Kaç CPU ve Kaç çekirdek olduğuna bakarak uygun bir seçim yapabilirsiniz. Bende 1 CPU ve 4 Çekirdek olduğu için aşağıdaki şekilde seçim yapıyorum.

Number of processors : 1 seçiyorum.

Number of Cores per processor : 4 seçiyoruz.

Eğer kapasitenizden daha fazlasını seçerseniz aşağıdaki şekilde uyarı verecektir.
Powering on the virtual machine will fail because it is configured to use more virtual processor cores than the host supports.

Name the Virtual Machine

Bu kısımda sanal makinenin adını soruyor. Eğer sanal makinelerinizi belirli bir klasörde topluyorsanız Location alanından yerini değiştirebilirsiniz.

Memory for the Virtual Machine

Memory for the Virtual Machine

Makine için memory belirlediğimiz alandır. Linux makinalar 380 – 256 Mb Memor’ye kadar çok rahat çalışır. Tabi bu yapacağınız işe göre değişir.

  • Bir web sunucu için  2 GB Ram yeterlidir.
  • Bir router sunucusu için için 512 Mb Ram yeterlidir.
  • Dosya sunucusu ise 1 GB Ram yeterlidir.

Yapacağınız işe bağlı seçim yapabilirsiniz. Bu örneğimizde 2 GB olarak bırakıyoruz.

Network ve Disk Ayarları

Network Type

Network Type

Bu bölümde 3 tip bağlantı metodu var. Burada üç tane ayrı switch olduğunu düşünebiliriz.

User bridged Networking : Kablosuz Ethernet kartına veya Local Network’e direk olarak sanal makine ile aynı switch bağladığımı düşünebiliriz. Aynı networkten IP alacaklar. Bunu seçtiğinizde bilgisayarınız kablosuz ağdan IP aldığında aynı şekilde Sanal Linux Makina’da IP alacaktır. Bunu seçiyoruz.

Use Network adress translation (NAT): Sanki bir ADSL arkasında gibi makineniz çalışacaktır.

Use host-only networking : Kapalı bir devre gibi düşünebilirsiniz. Hiçbir yere çıkmayan örneğin sadece 2 bilgisayar arası bağlantı da yapılan  işlem olarak düşünebiliriz.

Do not use a network connection :  Netwok Seçimi yok demiş oluruz.

Select I /O Controller Types

Select I /O Controller Types

LSI Logic (Recommended) Seçiyoruz. Next diyoruz.

Select a Disk Type

Select a Disk Type

SCSI (Recommended) Seçiyoruz. Next Diyoruz.

Select a Disk

Select a Disk

Bu alanda 3 çeşit seçenek sunuluyor. Create a New virtual disk alanını seçerek yeni disk oluşturuyoruz. Diğer seçenekler aşağıdaki şekildedir.

Create a New virtual Disk : Yeni bir disk oluştur.

Use an existing virtual disk :  Var olan diski kullan

Use a physical disk (for advanced users) : PC’nin içindeki fiziki bir diski kullan

Specify Disk Capacity

Specify Disk Capacity

Bölümünde disk kapasitesini belirliyoruz. Maximum disk size(GB) alanında İşletim sistemim için 20 GB kullanacağım diyorum.

Allocate all disk space now : Alanını seçerseniz 20 GB tek bir dosya oluşturur. İster kullanın ister kullanmayın. Boşa yer kaplamış olurdunuz. Eğer bu alanı seçmezseniz ihtiyacı kadar örneğin 2 GB alan kaplar maksimum 20 GB olana kadar büyür.

Srote virtual disk as a single fil : Tek dosya olarak kaydeder.

Split virtual disk into multiple files : Seçerseniz parçalı olarak tutar. Kopyala yapıştırda küçük boyutlu olarak avantajı olur.

20 GB ve Split virtual disk into multiple files seçiyoruz.

Specify Disk File

Specify Disk File

Makinenin ismi bu şekilde görülecek. Dilerseniz buradan değiştirebilirsiniz. Next diyoruz.

Ready to Create Virtual Machine

Ready to Create Virtual Machine

Eğer donanımda değişiklik yapmak istiyorsanız Customize Hardware’den değişiklik yapabilirsiniz.  Finish diyoruz.

VM Ware’e Centos ISO Dosyasının Bağlantısı

Önceki ekranlarda My Computer Specify Disk File alanında belirlediğimiz isim ile CENTOSx64 Şablonu oluşacaktır.

Edit virtual machine settings

Yukarda görüldüğü gibi My Computer altında CENTOSx64  görülüyor. Yani sanal makineyi oluşturdu. Ancak sanal makineyi halen kurmadı. Şu anda makinenin şablonunu oluşturdu. Bu alanda iken Edit virtual machine settings seçiyoruz.

Virtual Machine Settings

Virtual Machine Settings

Bu aşamadan sonra oluşturduğumuz makinenin şablonunda ISO dosyasını bağlayacağız. Bunun için Hardware –> CD/DVD (Sata) -> Connection -> Use ISO file: alanında Browse… seçerek daha önce indirdiğimiz CentOS-6.9-x86_64-bin-DVD1.iso dosyasını bağlıyoruz.

Ayrıca Connect at Power on alanında seçili olduğundan emin oluyoruz.

Centos Download linkten istediğiniz sürümün ISO dosyasını indirebilirsiniz.

Power on this virtual machine

Power on this virtual machine  Play  tuşuna basıyoruz.

Linux Centos Kurulumu Başlangıcı

Welcome to Centos 6.9!

Welcome to Centos 6.9!

Açılan pencereden ilk alanı Install or upgrade an existing system seçiyoruz ve Linux yüklenmeye başlıyor.

Disc Found

Disc Found

CD Rom’u test etmek istiyor. Skip diyerek devam ediyoruz.

Linux Centos Kurulum Home

Centos Kurulum Home

Devamında Mouse ekranınn gelmesini bekliyoruz. Next Diyoruz

Dil Ayarları

İşletim Sistemi English (English) Seçiyorum. İsterseniz Türkçe de seçebilirsiniz.

Klavye Ayarları : Select the approprite Keyboard fort the System

Klavyeyi Turkish seçiyoruz.

What type devices will your installation involve?

What type devices will your installation involve?

Basic Storage Devices alanı seçerek bilgisayardaki diske kuracağımı belirtiyorum.

Specilalizes Storage Devices  : İşletim sistemini elinizdeki bu makineye kurmak zorunda değilsiniz. Kendi makinenizde harddisk sıkıntısı varsa uzaktaki bir makineye dahi seçebilirsiniz. Tabi erişimek gerekiyor. ISCSI  diye bir teknoloji var. Linux bu teknolojiyi desteklemektedir.

Storage Device Warning

Storage Device Warning

20 GB sanal disk gördüm. Formatlayabilir miyim diyor. Yes, discard any data seçiyoruz.

Network Ayarları

Bu kısımda önemlidir. Eğer bu ekranı Next deyip giderseniz Network ayarlarını elle manuel yapmak zorunda kalırsınız.

Network Ayarları : The Hostname identifies the computer on a Network

Network Ayarları : The Hostname identifies the computer on a Network

Bu kısımda şirketinize göre isimlendirebiliriz. localhost/localadmin şeklinde bırakıyorum. Hemen altındaki Configure Network alanını seçiyoruz

Network Connections

Network Connections

System eth0 yani ethernet kartını seçiyorum. Sorna Edit… seçiyoruz.

eht0 ise 1. Ethernet Kartıdır. eth1 olsa ikinci ethernet eth2 ise ikinci ethernet şekilde devam eder.

Editing System eth0

Editing System eth0

Ağ ayarlarında Connect automatically seçmeliyiz,  yani her açılışta bu ethernet kartını çalıştır demiş oluyoruz.. Eğer seçmezsek her işletim sistemi açıldığında manuel olarak başlatmanız gerekiyor.

IP4 Settings

IP4 Settings

Eğer manuel IP vermek istiyorsanız Automatic (DHCP) alanın altındaki Manuel seçerek verebilirsiniz. Biz şimdi DHCP’de Otomatik olarak IP aldıracağız. Ancak bunu bir linux sunucu olduğunu düşünürsek Netwok ekibinden alacağınız IP, Gateway, Mask gibi bilgileri  Manuel olarak tanımlamak gerekiyor. Datacenter’larda her bir makinenin IP’si önceden tespit edilmiştir. Datacenter gibi büyük sunucular bu sebeple otomatik olarak IP almazlar. Çünkü sonrasında Firewall kuralları yazılır, yada her makinenin trafiği izlenir bu sebeple önemlidir.

Biz Automatic (DHCP)  seçiyoruz ve  Apply diyoruz. Sonraki ekrandan da Close diyerek Network ayarlarından çıkıyoruz. Next diyerek devam ediyoruz.

Time Zone

Time Zone

Gün ışığı farkından dolayı saat güncellemeleri için İstanbul’u seçiyoruz. Sistem clock users UTC alanını da seçiyoruz. Yani Greenwich  saati kullanacağımı söylüyorum.

Root User

Root User

Burada Linux Centos’un giriş şifresini belirliyoruz.

Güvenli Şifre Oluşturma Tavsiyesi

  • Asla şifre bem1234 gibi değerler kullanmayın. Yada doğum tarihiniz gibi tahmin edilebilir şifreleri asla kullanmayın.
  • Size tavsiyemiz şifreleri unutuyorsanız kafanızdan hikayeler uydurun. Mesela ” 69 yaşındaki dedenin  9 yaşında Eylül isminde kızı vardı” hikayesinin baş harflerini kullanabiliriz.

Bu hikayeden 69yd9yeikv şekilden bir şifre oluşacaktır. Şifreyi ezberlemek ya da bir yere not ekmek gerekmeyecek. Şifre yazarken hikayeyi tekrarlayarak giriş yapabilirsiniz.

  • Asla sözlüklerde bulunmayan bir kelime olsun.
  • Bir yerde kullandığınız şifreyi başka bir yerde kullanmayın. Çünkü örneğin gittigiyor sitesinde bir şifre kullandınız ola ki gittigidiyor database’i ele geçirildi. Kötü niyetli kullanıcılar gittigidiyordaki şifrenizi alıp başka sitelerde kullanabilirler. Sonra da icloud ya da google foto şifrenizi de elde etmiş oluyorlar.

Bu tavsiyeler yaparsanız root force dediğimiz şifre denemeleri ile kırılamayacak tavsiyelerdir.  Size önerim Keepass denilen bir uygulama var. Bunu tavsiye edebilirim. Birçok sistem yöneticisi şifrelerini excel tablosunda ya da notepad de tutuyorlar. Excel tabloda kullandığınızda şifreleri açıyorum ve yanındaki kişi şifrelerinizi açık şekilde görüyor. Keypass uygulamasında şifreler hiçbir zaman görünmez. Şifre kısmına gelip sağ tuş Copy Password diyoruz. Şifreyi kimse görmedi. Yapıştır derken de aynı şekilde **** şeklinde yapışıyor.

Ayrıca keyypass  uygulamasında çok güvenlikli şifre de oluşturabiliyorsunuz. keypass uygulaması .kdbx uzantılı dosya üretir. Ancak onu açtığınızda ACSII kod görecektir. Keyypass programına şifre ile giriş yapılacağından bildiğim güvenli yöntemlerden bir tanesidir.

Disk İşlemleri

Which type of installation would like?

Which type of installation would like?

En üstteki User All Space alanını seçiyoruz. Disk alanında daha önceden 20 GB belirlemiştik. İşte orada belirlediğimiz User All Space seçerek alanın tamamını kullan diyoruz.

Eğer gerçek bir makine kurarsanız ve Use All Space alanı seçtiğimizde içindeki tüm diskleri içindeki yani C’yi de silmiş oluruz. Bu sebeple dikkat etmeliyiz.

Encrypt system : Bu alanı seçerseniz diski şifreler bir başkası bu alana ulaşamaz.  Bu alanı seçmiyoruz.

Review and modify partitioning layout : Sonraki adımda diskin yapısını inceleyeceğimizden bu Alanını Seçiyoruz.

Please Select A Device

Please Select A Device

Linux İşletim sistemi  ext4 disk formatını kullanılır.

Windows işletim sistemi disk yapısı NTFS’den dolayı kullandıkça Defrag yapmanız  gereken bir işletim sistemidir. Yani disk üzerinde dosyalar rastgele kaydedilir.  Windows’ta bir süre sonra bilgisayarın o kadar yavaşlar ki sizin Defrag yapıp o dosyaları birleştirmeniz gerekir. Ancak Linux makinada defrag yapmanız gerekmiyor.

İlaveten güvenlik sebeplerinden dolayı ext4 kullanılmaktadır.

lv_swap : Makineyi kurarken 2 GB Ram vermiştim. Sistemde Otomatik 2 GB’lık swap alan ayırıyor. Swap Nedir diyecek olursanız Ram’in yetmediği durumda Swap alanı devreye girmesi diyebiliriz. Tavsiyemiz bir makineye Linux kuracaksanız ve o makinada 16 GB Ram varsa 16 GB’lık Swap alanı ayırın. Yani Ram kadar Swap alanı ayırın. Dolayısıyla Ram yetmediği zaman makine disk üzerinden sanki diski bir RAM gibi kullanabiliyor. Ancak bu 16 GB Ram var + 16 GB’da Swap alanım var demek değildir. Swap Ram yetmediğinde kullanılacak bir alandır.

Diyelim ki bir web siteniz var. Anlık olarak bir duyuru yaptınız. Birçok insan sitenize giriş yaptığında RAM yetmezse Swap alanı devreye girecektir.

Tabi kullanması pek arzu edilen bir durum değildir. Çünkü performans kaybına neden olacaktır. Ayrıca I/O (Veri giriş çıkışı) yükseldiğinden dolayı diskin ömrünü azalacaktır.

Sda1 : Windows’taki gibi 500 mb lık bir boot alanı ayırıyor. Açılış için ayırmanız gerekiyor. Eğer bu disk patlarsa bu dizini tool’larla repair edebiliyorsunuz. Ancak Windows’da bu disk silindiği zaman ana diskte gitmeyecektir.

Volume Değeri Ne İşe Yarar

Mount Point/RAID/Volume alanı ile lvRoot kesiştiği yerde görülen ”  /  “anlamı /root klasörü içerisidir. Bütün işletim sistemleri /root alanına kurulur.

Burada bahsedilen Volumeleri bir kova olarak düşünebilirsiniz. Her disk farklı bir Kova gibi düşünebilirsiniz. Mantıklı bir durumdur. Şöyle ki bazen loglar o kadar çok şişer ki diskin tamamını kaplar. Tamamını kapladığı zaman işletim sisteminin çalışması için alan bırakmayacaktır. Bu sebepten dolayı sistem yöneticileri Logları ayrı bir Volume koyarlar. Eğer dolarsa bile Log volume dolmuş olacaktır. İşletim sisteminin çalışmasına bir etkisi olmayacaktır.

Mesela Linux’un üzerine MYSQL kurdunuz.  Logları da aynı dizine koyarsanız MYSQL çalışmasına engel olacaktır.

Bu bilgilendirmeden sonra Next diyoruz

Format Warnings

Format Warnings

Writing storage configuration to disk

Writing storage configuration to disk

Diski formatlamak istediğini belirtir. Format işlemi bittikten sonra

Instal boot loader on /dev/sda

Use a boot loader password: İşletim sisteminin açılışında şifre istiyorsanız bu alanı seçmelisiniz. Ancak zaten girerken şifre yazıyoruz. birde İşletim sistemi açılırken yapmak çok mantıklı gelmiyor. Bu alanı seçmiyoruz.

Next diyoruz.

Linux Centos Kurulumun Son Adımları

Defferent set of software Now

Defferent set of software Now

İşletim sistemini hangi amaçla kullanacağımızı sorar.

  • Minimal Desktop derseniz en küçük seviyede kurar.
  • Database Server derseniz  MYSQL’i ve bağlı uygulamaları da kurar.
  • Web Server seçerseniz yüklerken Apache’yi de kurar.
  • Software Development Workstation derseniz yazılım amaçlı kurar.

Seçtiğimiz modele göre uygulamalar yükleyecektir. Biz Desktop seçiyoruz. Bunun üzerinden sonraki makalelerde kendimiz yükleyeceğiz.  Böylece bir Apache web sunucusu nasıl yüklenir daha iyi anlamış oluruz.

Customize Now alanını seçersek yukarda hazır paketler varken siz istediğinizi seçmenizi sağlamaktadır.

Centos Paketler Listesi

Solda ana başlıklar sağda ise alt kırılımlar vardır. Örneğin Base System ‘den Securiyt Tool’a bakalım.  Bunun için Optional package seçiyoruz.

Centos Packages in Security Tools

Web sunucuyu ayrı bir makalede kuracağız. Bu alandan hangi paket kurmak isterseniz seçmeniz yeterlidir.

Packages Completed

Centos Rebout

Bir süre bekledikten sonra Reboot alanı gelecek. Yeniden açıldığında aşağıdaki ekran gelecektir.

CentOS 6 Welcome

License Information

Lisansı kabul ediyor musunuz. Yes diyerek Forward seçiyoruz.

Create User

Kullanıcı adı şifre bilgilerini giriyoruz.

NTP : Synchronize date and time over the network

NTP : Synchronize date and time over the network

Tarih alanını kontrol ediyoruz.

Synchronize date and time over the network : Seçiyoruz.

NTP – Synchronize date and time over the network Nedir?

Synchronize date and time over the network Alanı seçili olmalıdır. Sebebi ise kurduğumuz sunucunun saat ayarları kendi tutması yerine NTP Server dediğimiz dünyadaki standart GMC saatin olduğu sunucudan saat bilgisini çekmesini sağlamaktır.

Ne önemi var! derseniz Kurduğunuz sunucunun bios pili bittiğinde saat bilgisi 1980’lere gider. Bu da örneğin bir kamera kaydı yapan sunucusunuzun kaydettiği tarihler hep 1980 yılı diye kaydedecek çok riskli bir durumdur. Eğer saati NTP sunuculardan alırsanız böyle bir risk olmayacaktır.

Veya sunucusunun bios pili biterse sunucu eski tarih göstereceğinden bir aktif aktif dizin sunucusu ise buna bağlı tüm pclerin saatleri eski tarih olacaktır.

aktif dizine bağlı PC’ler Google sayfası açamazlar. Tarih  uymadığından SSL sertifika hatası verecektir.  Ya da muhasebe birimi fatura kesmeye kalktığında eski tarih geldiğinden kesemez.

Son örnek de mail sunucusunda tarih ileri veya geri olursa ne olur. Giden mailler hep spam’a düşecektir.

Bu ve bunun gibi birçok sebepten ötürü tarih ayarları kesinlikle NTP sunucusundan çekilmelidir. Bilinen ve bu işi yapan herkes bu yöntemi kullanıyor.

Kdump

Kdump

Finish diyoruz. İşletim Sistemi tekrar açılıyor.

Centos 6 Community Enterprise Operating System

Yeniden başlatılıyor. Yükleniyor.

Centos 6 Login Ekranı

Login ekranı geliyor. Şifremizi yaparak giriyoruz.

Böylelikle Linux Centos Kurulumu Masaüstü gelerek Tamamlanmış oluyor.

Centos 6 Masaüstü

Linux Centos Detaylı kurulumu burada bitirmiş olduk. Centos ile ilgili makalelere devam edeceğiz. Bu konuda beni bilgilendiren Eğitmenimiz Vedat ELÇİGİL Hocama teşekkür ederim.

Yorum yapın